Alzheimer’s Disease Society                                                                                                    Ekim 1997

 

 

Becerilerin korunması

 

Bakımı üstlenen kişi olarak demanslı kişinin saygınlığını ve kendine güvenini korumak için hastalığın her aşamasında becerilerini ve yeteneklerini en iyi şekilde kullanmanız gerekecektir. Elbette her kişi buna kendine göre tepki verecektir ancak genellikle cesaretlendirme ve sağduyu ile olduğu kadar rahatlatıcı bir rutinle de ona yardım edebilirsiniz.

 

 

 

Demanslı kişinin kendisi için yapabileceklerini teşvik etmeli ve ona ancak gerektiği kadar yardımcı olmalısınız. Herkes için çok kolay ve çabuk yapılabilecek işler onlar için çok uğraştırıcı olsa bile işi tamamen üstünüze almaktan kaçının. Bütün işi üstünüze almanız, kendilerine güvenlerini kaybetmeleri ve sonuç olarak üstesinden gelememeleri ile sonuçlanabilir.

·         Eğer yardım teklif ediyorsanız işleri onun yerine yapmak yerine onlarla birlikte yapmaya çalışın, böylece ilgilerini koruyabilirler.

·         Yapamayacaklarından çok yapabileceklerine odaklanmaya çalışın.

·         Unutmayın ki, kişi demans yüzünden unutkan olabilir ve dikkat süresi azalabilir.

·         Sabırlı olmaya çalışın ve bol zaman tanıyın. Eğer sinirlendiğinizi hissediyorsanız birkaç dakika için başka bir odaya geçin ve birkaç derin nefes alın.

·         Bol bol övün ve cesaret verin.

 

Yardım etme yolları

Demans ilerledikçe kişi başka işlerle bir süre daha başa çıkabilirken bazılarını gittikçe zor bulabilir. Hala sahip olduğu becerilerini kullanmaya devam edebilmeleri için ona göre her türlü yardımı gösterin. Farklı zamanlarda uygun olabilecek yardım şekilleri şunlar olabilir:

·         Örneğin giyinirken ihtiyaç duyacağı kıyafetleri sıraya koymak.

·         Sözlü hatırlatmalar veya basit talimatlar.

·         Kıyafetleri katlamak veya bulaşıkları kurulamak gibi işleri beraber yapmak. Ancak, demanslı kişinin denetlendiğini veya herhangi bir şekilde eleştirildiğini hissetmemesi önemlidir.

·         İşleri, kişinin her seferinde bir parçasını tamamlayabileceği basit adımlara bölmek. Bu adımların yalnızca bir ya da iki tanesini tamamlayabiliyor da olsalar başarı duygusu hissedebilirler.

·         İleriki dönemlerde sözlü açıklamalar yerine işaret etme, gösterme veya bir hareketi yapması için ona yol göstermek daha yararlı olabilir. Örneğin, eğer nazikçe elini hareket ettirerek göstermeye başlarsanız kişi kendi saçlarını tarayabilir.

 

Tavsiye isteyin

Demanslı kişiler demans veya diğer yetersizlikler yüzünden bazı işlerle başa çıkmakta zorlanabilirler. Bir mesleki terapist (MT) kişinin bağımsızlığını mümkün olduğu kadar uzun süre koruyabilmesine yardımcı olacak destek ve adaptasyon yolları önerebilir. Bir MT’ye sosyal hizmetler, genel doktorunuz veya yerel hastane aracılığıyla ulaşabilirsiniz.

Bir aletin kullanılmasındaki değişiklik veya değişik bir yaklaşım, demanslı kişinin yeni bilgiyi öğrenebilme yeteneğinin daha fazla olduğu erken dönemlerde daha başarılı olabilir.

 

Güvende hissetmek

Demanslı kişi kendisini ne kadar az kaygılı ve stresli hissederse, becerilerini o kadar iyi şekilde kullanabilir. Dolayısıyla, rahat ve onaylayıcı bir ortam önemlidir.

·         Demanslı kişiler için tanıdığı çevreler ve düzenli bir rutin daha rahatlatıcıdır.

·         Çok fazla ses veya insan kafa karıştırıcı olabilir. Eğer bir iş üzerinde konsantre olmaya çalışıyorlarsa radyoyu veya televizyonu kapatın veya kişiyi daha sessiz bir yere götürün.

·         Kişi gittikçe azalan becerileri veya sakarlığı yüzünden utanç veya üzüntü hissediyor olabilir ve bolca güven telkinine ihtiyaç duyar.

·         Sağduyulu ve cesaretlendirici olmanız gerekse de işler yanlış gittiği zaman birlikte güzel bir kahkaha atabilirsiniz.

 

Kendini yararlı hissetmek

Eğer varsa evde veya bahçedeki işlere yardım etmek demanslı kişilerin günlük becerilerini pratik etmeleri ve aynı zamanda kendilerini yararlı hissetmeleri için iyi bir yoldur.

Ev içindeki ufak gündelik işler toz almak, cila yapmak, kıyafetleri katlamak, çatal-bıçak takımını düzenlemek olabilir. Bahçedeki işlerin arasında kazmak, sulamak, yaprakları tırmıklamak veya süpürmek bulunabilir.

Geçmişteki ilgi alanlarıyla bağlantılı becerilerini korumalarına yardımcı olup olamayacağınızı bulmaya çalışın. Örneğin, eğer kişi daha önceleri iyi bir marangozsa bir tahta parçasını zımparalamak onu tatmin edebilir veya daha önce yemek yapmaktan hoşlanıyorduysa bir yemek tarifi için size önerilerde bulunabilir veya belli bir yemek için size yardım edebilir.

Bu işler eğer gerektiği gibi yapılamıyorsa endişe etmemeye çalışın. Önemli olan demanslı kişinin hala aktif ve ilgili olması, ve becerilerini kullanabilmesidir.

·         Kişinin yardım ettiğini hissetmesi her şeyin mükemmel şekilde yapılmasından daha önemlidir.

·         Eğer onun yaptığı günlük bir işi yeniden yapmanız gerekiyorsa çok dikkatli olun ve kişinin bunun farkına varmadığından emin olun.

·         Yardım ettikleri için onlara teşekkür etmeyi unutmayın.

 

Hafıza yardımcıları

Hafıza yardımcıları ve sıkça yapılan hatırlatmalar kişinin becerilerini daha uzun süre sürdürmelerine yarayabilir. Birçok hafıza yardımcısı çekmeceler ve dolapların üzerine konulan isimler, büyük bir takvim, mesajlar için bir not panosu gibi basit, sıradan önlemlerdir. Ancak bunlar demansın, kişinin hala anlayabildiği ve verilen bilgiye göre hareket ettiği erken dönemlerinde etkili olabilirler.

 

Sosyal beceriler

İnsanlarla tanışmak ve dışarıya çıkmak kişilerin sosyal becerilerini korumalarına ve demansta çok sık görülen duyarsızlık ve geri çekilmenin üstesinden gelmelerine yardımcı olur. Ancak dışarı çıktıklarında veya sosyal toplantılarda genellikle bire bir ilgi beklerler yoksa kendilerini daha şaşkın hissederler.

·         Ufak tefek gariplikleri anlamaları için arkadaşlarınıza ve komşularınıza durumu açıklayın ve ara sıra sohbet etmeye gelmeleri için onları yüreklendirin.

·         Eğer varsa kişiyi uygun bir günlük bakım merkezine gitmesi için cesaretlendirin. İyi bir günlük bakım merkezi sosyal becerilerini ve diğer yeteneklerini korumalarına yardımcı olabilir.

·         Demanslı kişiye diğer insanların gittikleri yerlere gitmek için eşlik edin. Hoşlandıkları şeylere bağlı olarak bu ziyaretler örneğin dükkanları dolaşmak, bir bahçeyi gezmek veya parkta müzik dinelemeye gitmek olabilir.

·         Eğer kişi yemek ya da bir içki için dışarı çıkmaktan hoşlanıyorsa buna mümkün olduğu kadar uzun süre devam etmeye çalışın. Eğer ufak tefek utandırıcı olaylar yaşanıyorsa işleri kolaylaştırmak için yardımsever bir barın, kafenin veya restoranın müdürüyle konuşun.

·         Kişinin daha kendine güvenli hissetmesi için dışarı çıkmaktan dolayı gurur duymasını sağlayın. Dışarı çıkmadan veya ziyaretçiler gelmeden önce onun giyinmesine yardım etmek bu vesileyi daha önemli hale getirebilir.